Sunday 17 December 2017

Sustainable Agriculture leh Thu nawi

Champhai vawh tawh zia hi sawi mai theih pawh a nilo. Buai ve deuh nen duh angin Blog pawh ka update mumal thei lova, min hriatthiamna kan ngen hmasa e. A vawt tawh lutuk a meilum bul a thut reng loh phei chuan computer han khawih tur pawhin kut hi a lo khawng hma khawp mai. Ka blog min hlutpui a min chhiar sak thin tute zawng zawng inchungah a tharin lawmthu ka sawi leh e. In tel lo chuan he blog hian hlutna a nei tlem khawp mai. Thupuiah lut tawh ang :D

Monday 23 October 2017

Anthocyanin leh Tunlai Sumdawnna

Tunlai hian thlai atang a damdawi siam company chi hrang hrangin sumdawn nan an hmang nasa em em mai a. Entirnan, a bikin heng - IMC, Viva, Magnessa leh green tea te hmang a sumdawnna hi a lar thar hluai mai. Mihring tan a thatna hmachhuan in sumdawnna nen kaih kawpin man to tak takin an product an zuar chhuak thin. Food Supliments ang te, Herbal damdawi ang te leh Ayurvedic emaw Homeopathic damdawi te ang a zawrh chhuah a ni tlangpui thin. Heng an product hrang hrang a an chawi lar pakhat chu Anthocyanin emaw Antioxidants hi a ni awm e. Mihring tana hrisel tak a nih piah lamah taksa a bawlhhlawh leh toxic compounds te paih chhuakin mihring taksa a vawng thianghlim a, natna hrang hrangti damtu ni chiah lovin natna insiam tur ven thei tu a ni thung! Mahse heng product man to tak tak a kan lei te hi a tul chiah em? Kan pawisa kan seng thlawn mai mai em ni tih te hi hriat chian tumin Anthocyanin leh Antixidants te hi i han zir chiang teh ang.
Source: Google
Source: Google

Sunday 21 May 2017

Taksa tana Thingpui (Tea) in thatna te

                                                         Hming      :       Tea (Thingpui)
                                          Scientific Name      :       Camellia sinensis
                                                         Family      :       Theaceae


                    Mizo te hi thingpui ngaina tak hnam kan  ni a, thenrual pawlna leh inleng te lo kawm nan te, inhmuh khawmna hmunah te kan chawi lar em em leh a tel lova kan awm theih loh pakhat chu thingpui hi a ni a. Heti khawp a kan ngainat nisi hi taksa tan a thatna leh tangkaina hria kan tam lo mai thei. Chuvang chuan i han chhui zau teh ang.

Origin:
               Thingpui hi China atang a rawn chhuak niin an ngai a. China ram thawnthu-ah chuan thingpui hi kum B.C. 2737 khan Shennong hmunah intan a ni tih a sawi a, mahse finfiahna nen a zirchianna-ah chuan Yunnan / Sichuan hi a lo chhuahna ni a ngaih a ni. Ziak ngei a thingpui chungchang ziahna hmasa ber ram pawh China tho a ni. Thingpui hi atirah chuan damdawi a tan a hman thin a ni a, tak deuh in an in thin. Mahse hun kal zelah damdawi atan chauh ni lovin in thin a lo ni ta a ni.

Monday 8 May 2017

Kan Tan Thlai Ei Phal a ni.

"Pathian chuan heti hian a ti bawk: “Ngai teh u, in ei atân leia thlai, a fanga rah te; thei, a mu neia rah te ka pe a che u; leia ran zawng zawng te, chunglêng sava te leh nungcha lei chunga vâk chi te ei atân hnimhring ka pe bawk a ni,” tiin. Chutiang chu a ni ta mai a."
 -Genesis 1:29-30
A chung a ka thai lan khi kan Bible (Parallel Bible) a Pathian in mihring te a siam tirh a eitur a pek te an ni a. Han ngaihtuah vang vang hian mihringin thlai kan mamawh zia hre tute kan ni awm e. Min siam tuin kan eitur a min pek hmasak ber chu thlai hi a ni tih phat rual a ni a lo. Khawvel tuk verh ah hawizau in Agriculture leh Horticulture te kan han zir ve a, kum 10 dawn lai chu thlai chungchang zir hian keimah tak phei chu ka lo tei vel ta reng mai. Thlai hriselna leh mihring in kan mamawh engkim mai a lo tamzia chu a zir a han zir meuh chuan hriat sen a lo ni lo. Hun rei tawh tak atang khan keima mimal ngaihdanah chuan tuna mi pangaiin kan ei piah lamah thlai tinreng mai hi mihring te tan a tha tur a Pathianin min pek a nih avang hian eiin chaw berah pawh hmang ta ila a va hrisel dawn em tih hi ka rilru-ah a awm reng thin a. Mahse science lam ngaihtuahin fiahna mumal ka hmu thei tlat lo. Mihringin chaw a kan hman thlai te hi han chhiar hian a lo tam lo hle mai a, Thlai chi hrang 100 - 150 vel bak hi khawvel pum ang huap pawhin mihring te hian kan lo ei meuh lova. Kan ei thin bakah hian thlai hrisel tak tak a awm teuh a ni tih hi phat rual erawh chu a ni lo thung. Engpawh nise thlai tin reng mai hi kan tan chaw a hman tlak a lo nih zia chu tunhnai khan a lo lang fiah ta.

Sunday 12 March 2017

THLAI CHUNGCHANG KAN HRIAT NGAI LOH MAK TAK TE

A hnuai a thlai chungchang tarlan te hi kan la hriat than loh leh Khuanu’n thil a lo siam chikim zia leh ropui zia ti lanh tute an ni thei awm e.

1. Thlai chikhat a hming “Hemlock Water-Dropwart” an tih mai, tur chi khat pai a ni a. A tur hian mihring hmai ti hrawl te ti zengin nui hmel pu reng in min thih tir thei a ni.


Hemlock Water-Dropwart (Oenanthe crocata) hi Italy ram chhung Sardinia chheh vel lui leh dil kam velah hmuh tur a awm ber thin a. He thlai hluahawmna ti zual tu pakhat chu a zung thlum tui tak leh a rim tui em em mai hi a ni. He thlai hian tur chikhat nerve lam khawih chi chak ang reng tak mai a pai a, ‘Sardonic smile’ an tih mai – ngeiawm hmel leh sual hmel tak ang a nui hmel pu in hmai a ti hrawl te a tih zen avangin min siam thei a. Roman ho hunlai khan kum upa tawh lam; mahni a inchawm thei lo leh chawm tu tur nei lo te tih hlum nan an hmang thin a ni. (source)

Friday 10 March 2017

Samtawk kui tiah dan

Capri Corn in a rawn request angin samtawk kui tiah dan hi rawn tar lan a ni. :D


Mizo                : Samtawk

Scientific         : Solanum aethiopicum L.

English            : Ethiopian Eggplant
Family             : Solanaceae

Samtawk hi solanaceae chhungkaw zing a mi a ni a, kum tluan a duah hliah thei thlai pakhat a ni. Thlasik khawvawh lai erawh chuan a hnah te tlain dormancy a nei ve thin. Khua a vawh loh erawh chuan a tawi leih reng a. Khawlumna ram (tropical region), khawvawt (temperate region) leh a inkar (subtropical region) ah te chin theih vek a ni. Samtawk par hi a sen duk emaw, a eng emaw a var a ni tlangpui thin a. A rah hi a hmin hma a lawh thin a a ni a, a hmin hnu chuan kan ei ngai meuh lo. Samtawk hnah hi hmun thenkhatah chuan an ei fo thin a, a rah aiin a hrisel zawk niin scientific data chuan a chhinchhiah.

Tuesday 14 February 2017

SAWHTHING CHI DAMDAWI NEN A CHIAH DAN

Tunlai hian sawhthing lin a hun leh tan ta a. A tam venna kan sawi fo damdawi hmang a sawhthing chi siamsa chiah dan hi tlem a zawng han ziak ve leh ila. Sawhthing chi ah hian mit a kan hmuh tham loh a te rannung, rannung tui, natna leh thil dang dang sawhthing lin hnu a tam thlen thei tu a awm nual tih kan hriat a pawimawh. Chung ho ti hlum thei tur chuan uluk tak a damdawi a chiah a pawimawh hle a ni. Damdawi a chiahna chi hi a hrang hrang a awm ve nual a, chungte chu Agriculture Department-ah emaw Horticulture Department-ah emaw mithiam te rawnin a lak chhuah theih a. Chung damdawi hmang a sawhthing chi lin tur te uluk tak a kan chiah chuan sawhthing tam leh eichhetu rannung tam tak kan veng thei dawn a ni.

Training kan pekna ah thlai chi chiah sawi hian loneitute buaina ber pakhat chu 'thlai chi a tam tham si a, engtin nge kan chiah ang?' tih hi a ni ber thin a. Buh chi tur quintal khat chiah pawh a harsa viau turah kan ngai thin bawk si a, hetiang deuh hian keima remhriat dan leh thahnem ngaih dan in vawikhat a chiah teuh theih dan tur kan duang chhin a,a thla hle bakah hna a sawt hle in ka hria.