Tuesday 14 February 2017

SAWHTHING CHI DAMDAWI NEN A CHIAH DAN

Tunlai hian sawhthing lin a hun leh tan ta a. A tam venna kan sawi fo damdawi hmang a sawhthing chi siamsa chiah dan hi tlem a zawng han ziak ve leh ila. Sawhthing chi ah hian mit a kan hmuh tham loh a te rannung, rannung tui, natna leh thil dang dang sawhthing lin hnu a tam thlen thei tu a awm nual tih kan hriat a pawimawh. Chung ho ti hlum thei tur chuan uluk tak a damdawi a chiah a pawimawh hle a ni. Damdawi a chiahna chi hi a hrang hrang a awm ve nual a, chungte chu Agriculture Department-ah emaw Horticulture Department-ah emaw mithiam te rawnin a lak chhuah theih a. Chung damdawi hmang a sawhthing chi lin tur te uluk tak a kan chiah chuan sawhthing tam leh eichhetu rannung tam tak kan veng thei dawn a ni.

Training kan pekna ah thlai chi chiah sawi hian loneitute buaina ber pakhat chu 'thlai chi a tam tham si a, engtin nge kan chiah ang?' tih hi a ni ber thin a. Buh chi tur quintal khat chiah pawh a harsa viau turah kan ngai thin bawk si a, hetiang deuh hian keima remhriat dan leh thahnem ngaih dan in vawikhat a chiah teuh theih dan tur kan duang chhin a,a thla hle bakah hna a sawt hle in ka hria.




Awle, sawhthing chi chiah dan chu hetiang hi a ni mai a-

1. A hmasa berin a chiahna tur chu hetiang ang hian kan siam ang. Thing pali atang a paruk lai leiah nghet tak a phun tur a ni a. Chung banah te chuan thing tlawn kan kham phei leh ang. A chungah Silpolene vawi 2 emaw a ai a tam thleh thuah in tui khuap thei turin kan siam ang. Silpolene hi a chuar duhin tui a chhungah a han chhun phei chuan a puar pung duh hle a,chu mi tih mar nan leh tih puar loh nan 'Clip' puanzar chelh behna hi hman tangkai thiam mai tur a ni e. Silpolene chhungahcchuan tui tam tawk chhunkhah tur a ni a, chumi kan tui chhun khah-ah chuan sawhthing chi chiahna tur damdawi kha a tawk chauhin kan pawlh ang. Kan pawlh zawhah uluk takin thing hriam lai bik awmlova hneh tak a chawh tur a ni. Silpolene tih pawh a hlauhawm viau. Uluk tak a kan chawh zawhah achhungah chuan ka sawh thing chi siamsa kha sai ip khat emaw a ai a tamin kan zuk chiah tawh mai dawn a ni. A chiahna kan siam hi a tet lutuk chuan hna a sawt lova, vawikhat a buara ip 3-5 vel leng a siam hian hna a sawt bik hle.





2. Sawhthing chi dawmdawi a kan chiah chhung hi darkar 1 vel tur a ni a, kan chiahna damdawi tuiah chuan buara ip chu a pil pha in, hmaih awm miah lova darkar khat vel chiah tur a ni. Kan buara ip chiah chuan darkar khat a tlin velah kut a sarang bunin kan la chhuak anga, a chi dang chiah leh tur kha chiah leh mai tur a ni. Damdawi kan chiahna hi kut lawng a khawih miah loh tur a ni a, taksa ah emaw, mitah emaw tih kai miah lo tur a fimkhur a pawimawh hle. Damdawi chiah laiin zial emaw kuhva eiloh tur a ni.





3. Kan chiah tawhsa chu daihlimah dah hul tur a ni a, ruahsur emaw nisa lakah a him tur a ni. A chi kan chiah tawhsa chu a lo paw deuh phak a nga, darkar khat lai kan chiah tawh avangin rannung tui emaw, rannung emaw, natna hrik te pawh an thi vek tawh a ngaih a ni. Damdawi a chiah tawhsa reng reng chu ei mai mai tawh lo tur a ni. Turin / Damdawiin a fan chhuak vek tawh tih hriat tur.




4. Daihlim a kan chiah zawhsa kan dah lai hian rannung thahna hlo in sawhthing chi chu a ur leh theih a. Chumi tur chuan sawhthing chi chiah tawhsa chu uluk takin leiah phah darh tur a ni a. Chhah lai bik leh pan lai bik awm lovin rual tak in chhap darh ila. Chumi kan tih zawhah chuan rannung thahna hlo Dimethoate emaw Monochrotophos 3gm/vel lek a tam tui litre khat vel nen chawh pawlh ila, Knapsack Sprayer in sawhthing chi chu phuh tawh mai tur a ni, Chutia uluk tak a kan phuh huh zawh hnu ah chuan a chungah Silpolene in chhin phui tlat ila. Darkar 24 vel kan up hnuah chuan rannung sawhthing chi ei chhe tu reng reng chu an thi zo tawh dawn a ni.


No comments:

Post a Comment