Friday 10 March 2017

Samtawk kui tiah dan

Capri Corn in a rawn request angin samtawk kui tiah dan hi rawn tar lan a ni. :D


Mizo                : Samtawk

Scientific         : Solanum aethiopicum L.

English            : Ethiopian Eggplant
Family             : Solanaceae

Samtawk hi solanaceae chhungkaw zing a mi a ni a, kum tluan a duah hliah thei thlai pakhat a ni. Thlasik khawvawh lai erawh chuan a hnah te tlain dormancy a nei ve thin. Khua a vawh loh erawh chuan a tawi leih reng a. Khawlumna ram (tropical region), khawvawt (temperate region) leh a inkar (subtropical region) ah te chin theih vek a ni. Samtawk par hi a sen duk emaw, a eng emaw a var a ni tlangpui thin a. A rah hi a hmin hma a lawh thin a a ni a, a hmin hnu chuan kan ei ngai meuh lo. Samtawk hnah hi hmun thenkhatah chuan an ei fo thin a, a rah aiin a hrisel zawk niin scientific data chuan a chhinchhiah.

Samtawk khakna chhan hi Saponin vang a ni. Saponin hi thlaiin a pai nachhan ber chu amah a inven nan niin ngaih a ni a. Saponin hi lui lam a cheng sangha te’n an huat em avangin sangha man nan ram tam tak-ah chuan hman thin a ni. Mihring tan a thatna sawi tur leh prove em em a la awm lova. Hmun thenkhat ah chuan therapy naah te an hmang ve thin a ni.

Samtawk chu khawi hmunah nge kuitiah tur a nih?

Samtawk chu khawlum lamah chin tur a ni deuh ber a. Ni eng a mamawh hnem avangin daihlimah kui emaw chin loh nise. Leitha a mamawh a, bawngek emaw vawkek leitha nen a chawm a tha viau. A zamna ang reng deuh pawh siam a tha hle, a rah a tam a a len deuh chuan a kung leh zarin a zo lo mai thin.

Samtawk chu khawi atang a kui nge tha?

Samtawk hi a chi atangin an kui tiak ber thin a, a chi bakah hian a tang vih phun te, grafting atang te pawhin a tih nun theih a. Mahse a chi a kui hi tih dan tlanglawn ber a nih bakah a tha ber niin an sawi.

Eng tik hun a kui nge tha ang?

Nipui thawk tan tirh, March – April vel hi a kui hun tha ber a ni e.

A zar/kung han thawlh/tan a ngai ve thin em?

Samtawk hi ram dangah chuan thlasik, a hnah a tlak laiin a zar an tan ve thin a ni.

Mamawh dang a nei em?

Samtawk hi sawi tawh ang khan ni eng mamawh chi ni a, ni eng a hmuh tam a pawimawh. Chuvang chuan inchhungah emaw daihlimah a chin theih loh. Tui pek tam a mamawh a, tui pek ngaih pawimawh a tha hle. Ni eng a hmuh tamna ah chuan Pot ah te pawh a kui in a chin ve theih vek a ni. A kung hi 50-100cm vel a lian chauh a ni.

Eng tik hunah nge a par thin?

Kui atang a ni 30 – 50 velah a par tlangpui thin.

Kui tiah a harsa em?

Samtawk hi thlai to hma tak a ni a. A theh a theh pawh in a tiak iarh thei a ni.

A chi eng tia dah that tur nge?

Samtawk chi chu hul tak leh vawt deuh raihah dah that thin tur a ni.

A kung engtia inhlatah nge kui tur?

20-40 cm

Engtia thukah nge chi thlak tur?

Samtawk chi chu thuk vak lovah thlak tur a ni a, lei chu kut zungtang han nem luh a tin chin vel a thukah kui mai tur a ni. Lei chhilh leh pawh a ngai chuang lo.
Kui zawh velah tui pek nghal tur a ni a, Kar 1/2 a tiak mai thin a ni.

Engtik hunah nge a rah thin?

A chi kui atanga ni 120 velah rah a chhuah mai thin. A rah chu a hmin lova lawh a ei thin a ni a. Tin, a rah a tam lutuk chuan a kung leh a zarin a zo lo thin a, chuvang chuan a zamna siam a, a kung leh a zar tliak tur venna tur siam a tha hle.

A chi lo atangin a phun theih em?

Samtawk hi a zar pawh a sawh nun ve theih a, March/April vel hi a sawh nun hun lai tak a ni thin. Kar 2/1 velah a zung a rawn insiam ve mai thin. Khawlum leh tui pek that a mamawh tih theihnghilh loh hram a tha hle a ni.

Samtawk tiak (Source: Wikipedia)

No comments:

Post a Comment