Monday 28 September 2020

Intermittent Fasting – Weight Loss nan

Intermittent fasting chu enge ni?

Intermittent tih hi Mizo tawng chuan – ‘a chang changin’ tihna  a ni mai awm e. Fasting tih chu ‘chaw nghei’ tihna a ni mai awm e. Chutiang a nih chuan Intermittent Fasting chu ‘a chang a chaw nghei a, a chang a chaw ei’ tihna a nih chu. Intermittent Fasting hi tunlai hian a lar chak viau a, Sap ramah chuan mi pangai atanga milar thlengin an uar chho viau a, Mizoram-ah erawh hria kan la awm mumal awm love. Chuvang chuan eng a nih tih I han zirchiang dawn teh ang. Intermittent Fasting chungchanga Mizo tawng ngei a Article ziah hmasak ber a ni ngei ang.

Intermittent Fasting-ah hian chaw nghei hun mumal tak a darkar bithliah a ni a. Chaw nghei hun darkar leh chawei hun darkar te bithliah thlap a ni. Chung chaw ngei hun leh ei hun darkar bithiah te chu –

1.     12 – 12 : A awmzia chu darkar 12 chhung eng mah ei loh tur a ni a, thingpui sen hang emaw, coffee sen hang emaw tui chauh darkar 12 chhung hian in tur a ni. Calorie pai leh chaw lam pang chi ei miah loh tur tihna a ni a. Darkar 12 dang leh erawh chu thil ei theih hunlai niin ‘Eating Window’ tih a ni a, eng pawh a ei theih thung a ni. Hei hi chaw nghei dan awlsam ber a ni ang.

2.    16 – 8 : A chunga kan sawi ang khian darkar 16 chhung thingpui sen hang emaw, coffee sen hang emaw tui chauh pumchhungah a lut tur a ni a, darkar 8 dang erawh eng pawh ei theih a ni.

    3. 20 – 4 : Hei pawh chaw nghei hun chhung darkar 20 niin darkar 4 chauh thil ei theih hun chhung kan nei tihna a ni. Hei bik hi Warrior Dieting an tih a ni a, a harsa ber a ni.

Kan hriatthiam lehzual theihnan entirna ti hian han pe ta ila. Kei a ziaktu ngei hian tunah 20 – 4 khi ka kalpui mek a. Tlai dar 5 velah chaw ka ei tlang pui a, tlai dar 5 atanga chhiar tana darkar 4 chhung chu eng thil pawh ka ei thei a ni. Dar 5 pm atanga 9 pm thlengin thil ka ei a. Zan 9:00 pm atang a tuk tlai dar 5:00 pm thleng erawh thingpui senhang leh Coffee sen hang chauh ka inta thin a ni. Chutiang chuan nilengin engmah ei lovin ka awmta tihna a nih chu. A harsat ve deuh avangin a bul tan tir tan chuan 12 – 12 hi a tawk chauh awm e.


Engvanga Chaw chu darkar bithliah a nghei nge kan nih?

He zawhna hi a pawimawh lai leh Intermittent Fasting thatna hriatfiahna tur tak chu a ni ta. Intermittent Fasting hi Science Journal-ah te zir chianna neih vek tawh leh Medical Doctor te pawhin an pawm thlap tawh a ni bawk. Amah erawh chu hrisel lohna benvawn emaw taksa chak lohna lai nei tan erawh tih ve hma in Doctor rawn hmasak ngei ngei tur a ni. Hrisel tha pangai tan erawh a ngai chuang lovang. Le! Chutiang a Research-in a finfiah thlap dan chu a darkar bi in i han zirchiang teh ang. Heng a hnuai a kan sawi tur te hi kan chaw nghei lai darkar a thil thleng vek te an ni.

1.    1. Taksa a Sugar (thlumna) a pung chho: Chaw kan ei zawh velah taksa-ah Sugar a pung chho a. Kan chaw ei chu kan pumpuiin a lo paitawih a, Carbohydrates (buhfaiah a tam hle, 70% lai a pai) kan ei te chu kan thisen zamah Glucose (Sugar) angin a lut a, hei hian taksa a Sugar (Thil thlum awm) a ti sang ta a ni. Hei vang hian kan taksa chuan Insulin a siam chhuak ta teuh thin a ni. Insulin hi hormone chikhat niin kan taksaah hnathawh pawimawh tak tak pahnih a nei a.

Pakhatna-ah chuan kan thinsen zama Sugar/thlumna awm chu rang takin kan tihrawl leh taksa tan chakna pe chhuak tu-ah a siam a, hei hi chaw kan eizawh rei lo te a thil thleng a ni.

Pahnihna ah chuan kan thil ei chakna/energy a lo insiam kan hman sen loh ho chu taksaah thau angin a chhekkhawl a ni. Chaw tam deuh, Carbohydrates leh thau tamna kan ei zawng zawng kha hnathawk nasa mi emaw, insawi zawi nasa mi kan nih loh chuan kan taksa in hman zawhna kan nei lova, chuvang chuan Insulin hian kan taksa a Glucose tam uchuak tak kha Glycogen ah letin thau a lo pung ta a ni. Hei hi Glycogenosis tih a ni.

Glycogen hi kan thin/Liver leh tihrawlah te chhek khawl a ni a, nakinah taksa in a mamawh hunah a hman theih turin chhekkhawl a ni thin. Chu ai a tam Glycogen ho chu kan taksa hrang hrangah thau angin – dul kiarah te a lo chang ta thin a ni.

2.     2. Taksa a Sugar/thlumna a tlahniam: Chaw kan nghei darkar 3 atangin a intan a ni. Insulin chuan kan taksa hrang hrangah Glucose (Sugar) te chu a sem kual a, chuvang chuan hemi darkar 3 hnuah hi chuan kan taksa a Sugar/Thlumna awm te chu a lo tlahniam tan ta a ni.

     Kan taksa a Insulin a kal kual chhung chu kan ti hrawl leh timur te chuan chakna an hip lut zel a. He Insulin hi kan thisenah a awm chhung leh kan taksa a Glycogen a awm chhung chuan kan chakna dahkhawl thau (dul kiar etc.) kha kan taksain chakna atan leh chaw berah a hmang thei lo a ni. Kan taksa in thau kan kawl te chu kan thisen a Glucose a awm loh hnuah leh Glycogen kan neih loh hnuah energy/chakna atan a hmang thei chauh a ni.

3.     3. Thisena thlumna a tla hniam ta: Chaw kan nghei atanga darker 9 ah a intan tlangpui. Kan chawei te chu kan pumpuiin a lo pai tawih ta a, kan taksa pawhin Insulin a siam chhuak tawh lo. Taksa in rei lo te chawlh a la a, mahse a chawl rei lo. A chhan chu kan taksa bung hrang hrang leh tihrawl te, kan hriatna thazam te chuan chaw an mamawh reng avang a ni. Hetah tak hian Hormone chi dang Glucagon kan taksa in a rawn siam chhuak ta.

Kan thisen a Sugar/thlum awm a zawh velah kan taksa chuan chaw thar lakluhna a mamawh tawh a. Chutah tak chuan Glucagon chuan kan taksa a Insulin in thau a chhekkhawl (Glycogen) ho kha taksaah chaw a tan a siam chhuak ve ta thung a. Glucagon avang chuan kan thisenah a tawk chauhin Sugar/thlum a lo awm thei ta a, kan taksa mamawh chakna pawh thau chhekkhawl atang khan siam a lo ni ta.

4.    4. Chaw nghei atang a darkar 11-ah a in tan a. Kan taksa chuan englai pawhin chakna a mamawh reng a. Chu chakna Insulin in thau anga a lo chhekkhawl pawh chu rei lo teah a lo zo ta. Tunah chuan kan taksa in chakna a mamawh chu kan thau chhekkhawl (dul kiar etc.) atang chuan a siam chhuak tak tak dawn ta. Atlang puiin mihring puitling pakhat hian kan taksa-ah thau ang a chakna kan chhekkhawl hi 80,000 Calories ang vel a ngaih a ni.

    Kan taksa a thau chhekkhawl te chu taksa tan chaw a lo nih theihna turin taksa thau ei khawl (Fat burning Hormones) a lo siam chhuak chho tan ta. Chung te chu Hormones pawimawh tak tak leh tangkai em em 6 lai an ni. Chung te chu

·         Growth Hormone (Human Groth Hormone, HGH)

·         IGF-1 (Insulin-Like Groth Factor)

·         Glucagon

·         Testosterone

·         Adrenaline

·         T3 (Triiodothyronine) 

5.    5.  Ketosis: Chaw nghei atanga darker 12-ah a intan. Kan talsa a thau chhe eiral tu a siam khan kan taksa chu chakna thar a pe a. Chumai bakah thil lawmawm tak pakhat a rawn thleng tel. Chu chu kan taksain thau a eiral mek lai khan Ketone bodies a rawn siam thar a. Ketones chu fatty acid molecule niin kan taksa a thau in eiralin a siam chhuah a ni. Kan taksa bung pawimawh lai – Lung, Thluak leh hmun hran hranah chakna energy petu a ni.

    Ketones chuan kan Nerve timur te a chawk nung thar a, kan hriatna leh finna a ti chak thar a, kan thluakah brain cell thar a siam bawk a ni. He Ketone vang hian chaw kan ngei lai hian kan rilru kan sawr bing in kan thluak a chak tha bik a ni.

6.   6. Autophagy: Chaw kan nghei atanga darkar 14-na ah a intan. Chaw rei tak kan nghei tak avang leh kan thau chhe chhek khawl te kan taksa in a eiral tak zel avangin thil thleng pawimawh tak pakhat a awm thar. Darkar 12 – 14 vel atangin Autophagy chu kan taksaah a rawn nung thar tan ta.

      Autophagy chu Greek tawng ‘autophagos’ atanga lak niin a awm zia chu ‘To consume oneself’ (Mahni leh mahni in ei) tihna a ni. Hei ngei hi Autophagy lai a thil thleng dik tak pawh a ni. Kan timur/cells te chu an mahni an insiam rem tan a.

     Timur upa tawh leh hlui tawh ho chu paihchhuah an ni a, timur thar leh hrisel zawk te’n an rawn thlak ta a ni. Kan taksa chhungril chu amah leh amah inti faiin thil hlui chu thil thar tha zawkin a thlak thleng zel a, kan timur te hnathawh pawh a lo chak sawt ta. Kan timur te nunna a pawt sei a, chu chuan keimahni ngei nunna pawh a lo pawt sei ta thin a ni.

Ti chinah hian duh tawk phawt ang. Part -2 ah Intermittent Fasting taksa tan a thatna te a hranin post kan siam leh dawn nia.