Thursday 31 March 2016

KIWI CHIN DAN LEH ENKAWL ZUI DAN

Sap hming : Kiwi Fruit
Scientific hming : Actinidia deliciosa
Family hming : Actinidiaceae
 
Kiwi thei hi kum 1960 hma lam kha chuan “China Sunhlu” tih hlir a hriat leh koh thin an ni a. China ram deuh chauh ah a awm thin a ni nghe nghe. 1960 hnulamah erawh chuan New Zealand ramah an ching nasa em em a, khawvel hriat a a lo lar chhuahna pawh New Zealand zawk hi a lo ni ta a ni. New Zealand mite hian an ram a sava chikhat “Kiwi”an tih mai, hmul tlem te nei leh rawng uk deuh nen a he thei hi a in an em avangin ‘Kiwi Thei” tiin a hming an vuah a, he thei ching nasa leh ti lar tute an nih bawk avangin “Kiwi Thei” tih hi khawvel in kan lo hriat dan chu a ni ta a ni. New Zealand ram mite hian an ngaihsan em avang leh sum lak luh nan an hman nasat em avangin an ram chhinchhiahna thlai ah hial an lo hmang ta a ni.

Monday 14 March 2016

Thei Zar Hlawi Dan leh Enkawl Dan

CANOPY MANAGEMENT OF FRUIT TREES

            Pruning chu thlai a zar leh a kung thenkhat hlawi leh sahthlak hi a ni ber a, chumi kan tih nachhan chu thlai pianzia a lo dik zawk nan te, a than a that zawk nan te, a par leh a rah a lo tam nan te, thlai rah tui zawk kan neih theih nan leh thingkung zar tha lo siamthat nan te ani. Thingkung chu a zar hlawi (Pruning) tel lova than tir tawp mai chuan a rah te a tlem duh bik a, chuvang chuan a zar hlawi ngei mai hi a tha viau ani.

Thlai thenkhat erawh chuan zar hlawi an mamawh lem lova, a bikin khawlum thlai (Tropical Fruit Crops), a hnah tlakawlh ngailo chi, entirnan theihai te ang chi hi chu a zar hlawi miah lo pawh in tha tak in a rah thei thin a, a zar chhia leh rannung remaw natna in a ei te chauh paih thin ani.

Thlai Tan a Leitha Hman Tur Leh Hman Dan

NUTRIENT MANAGEMENT
C. Lalhriatpuia
Dy. Project Director
ATMA
Champhai District

            Thlai te pawh hi mihring leh ran te ang tho a chaw tha mamawh an ni a. An taksa bung hrang leh a hnah leh a rah tha tak a insiam tur chuan chaw tha tak kan pek ve thin hi kan tih tur pawimawh tak te zing a mi a ni awm e.

            Thlai te tha tak a an than theih nan a hnuai a tar lan ang te hi an mamawh a-

1) Carbon
2) Hydrogen          Pek ngai lovin boruak atangin an hmu thin.
3) Oxygen

4) Nitrogen
5) Phosphorus Primary nutrients
6) Pottassium

7) Calcium
8) Magnesium   Secondary nutrients
9) Sulphur

10) Iron
11) Manganese
12) Zine
13) Copper            Micro nutrients
14) Boron
15) Molybdenum
16) Chloride 
17) Sodium

Tuesday 1 March 2016

Vaimim Chin Dan

Common name: Maize, Corn
Mizo hming: Vaimim
Scientific name: Zea mays L.
Family: Poaceae
             
Vaimim hi Buh tih lo-ah chuan Mizote thlai chin tam ber a ni awm e. Vaimim hi chi hrang hrang a awm a, chungte chu: Char-ei, Mimban, Puakzo (Zea mays var. everta), Khalkha (Project Vaimim) leh Mimbanlo te a ni. Khalkha hi India state dangah te an ching ber a, hei hi ranchaw atana hman ber a ni. 
Vaimim chin dan chu kan hre theuhvin a rinawm a, amaherawhchu, thar hlawk zawk tura hriattur thenkhatte erawh kan hre vek kher lo mai thei. Heta Vaimim chin dan ziak hi kan ram tlangramah chuan a hman tak tak theih lo anga (hman theih lo mahse a chin dan nawlpui a hriat theih awm e), leilet-ah erawh a hman theih thung ang.