Saturday 27 January 2018

FRENCH BEAN CHIN DAN

Scientific hming: Phaseolus vulgaris
Family: Leguminosae/ Fabaceae
Mizo hming: Feren bîn, Bîn


French bean hi thlai hrisel tak, mihring tana chakna pai hnem tak pakhat a ni. Mizote pawhin kan ngaina hle a, amaherawhchu kan tharchhuah erawh a tlem hle thung. Hlawk zawka kan thar theih nan a chin dan thaa kan chin a pawimawh hle.

French bean-Arka Suvidha


Sik leh sa mamawh zawng: French bean hi ram lum lutuk lo, 15-30 C inkar hi a that duhna ber a ni. Sik leh sa thu-ah chuan kan Zoram hi a chinna atana duhthusam a ni. Khaw lum lutuk 35 C aia sangah chuan a par a tla duh a, a rah tlem phah thin bawk. Tin, vur sur a tuar theilo hle bawk.


Leilung duhzawng: Eng leiah pawh a chin theih a, duhthusam erawh chu leitha hmun, tui tling reng lo, lei thur leh leh al lamah pH 5.5-6.0 inkar a ni.

Chin hun: French bean hi kum tluana chin theih a ni. A chin hun tlangpui chu Feb-March, July-August leh Oct-Nov hi a ni. Mizoramah chuan March thla leh Oct/Nov thlaah te hian chin deuh ber thin a ni.

A chinna tur leilung sawngbawl: Leilet emaw changdawllo (terrace) a nih chuan lehphut hmasak tur a ni a. Leidur tha (bawng-ek, vawk-ek, adt.) kg 25000 (25 tonne) vel 1 ha ah lehphut tel tur a ni. Leitha chu "soil test" azirin pek tur a ni. A chinna tur kan lehphut chu 30-45 cm danah rihpawn siam bawk tur a ni a, hei hi a chi tuhna tur a ni dawn a ni (rihpawn hi tui pek awlsam nan leh tui tling reng awm tur venna a ni bawk).

French bean chitha (varieties) chin tlanglawn deuhte chu:
1. A zam chi: Kentucky Wonder, Ooty 1
2. A zamlo chi: Contender, Pusa Parvati, Arka Komal, Arka Suvidha, Premier

A chi ngai zat: Dan naranin a chi 50-80 kg hi tin hnih leh a chanve (1ha) atan a tawk.

A chi tuh: A chi chu kan tuh hmain Carbendazim emaw Thiram (a chi 1kg zelah a damdawi 2g) nen a hnawm tawk lekin chawhpawlh tur a ni. Tin, lei thara vawikhat chinna tur a nih chuan Rhizobium packet thum (200gx3 = 600g) nen a chi chu chawhpawlh a, (a tihhnawm nan buhtui hnang a tha hle) chumi hnu-ah daihlima dah hul leh tur a ni.
A chi chu bi khatah pahnih zel thlak tur a ni a, a bi leh bi inkar chu 15 cm a ni ang a, a tlar leh tlar inkar chu 30 cm a ni ang. A zam chi-ah pawh bi khatah pahnih zel thlak tur a ni a, a bi inhlat zawng 20 cm, a tlar inhlat zawng 30 cm, tlar dang pahnih inkar hlat zawng chu meter khat leh a chanve (1.5 m) vel a ni thung ang (double row). Hetia chin hian enkawl leh a rah seng a tiawlsam em em a ni.

French bean- A tlara chin
Photo: Google search image

Tui pek: A chi tuh zawh veleh tui pek thin tur a ni a, a ni thum ni-ah pawh pek bawk tur a ni. A bak chu a tul dan azirin kar khatah vawikhat te pek tur a ni.

Hlo thlawh: Hlo hi a chi tuh atang ni 20-25 leh ni 40-45 inkarah te hian thlawh thin a ni a, hetihrual hian a bul rihvur bawk tur a ni. A zam chi-ah chuan hlo thlawh hmasaah hian a zamna tur siam bawk tur a ni.

Rannung leh natna laka enkawl:
A hrik bawmtu rannung thah nan Dimethoate 30% EC, 1 ml zelah tui liter 1 pawlhin kah tur a ni. (Cypermethrin 10% EC @ 1ml/liter water OR Cypermethrin 25% EC @ 0.5ml/liter water hmangin a hrik, hnah leh rahno eichhetu rannung thah nan a hman theih bawk. He damdawi hi damdawi dangte aiin a hlauhawm loh zawk bawk a, amaherawhchu chawlhkar khat hnu-ah chauh seng thin tur a ni).

Natna heng- hnah val leh paudar var anga phut te a lo awm chuan Mancozeb @ 2g/ liter water emaw Wettable Sulphur @ 2g/liter water hmanga kah tur a ni.


Thar theih zat: A tlangpui thuin thla thum chhungin 8-10 tonne bean tin hnih leh a chanve hmunah a thar thei.

No comments:

Post a Comment