Monday 26 February 2018

Thlai Nursery siam dan

Thlai te hi thil nung dang ang bawkin uluk tak a enkawl an ngai ve thin a; thlai tha zawk leh thar tha zawk kan neih theih nan a tiak hlim te pawh uluk leh zual a enkawl an ngai ve thin. Chung thlai tih tiahna tur leh a tiak enkawl zui zel na tur atan chuan Nursery hi uluk tak a siam a ngai thin. Thlai phun sawn ngai ang chi reng rengah chuan Nursery uluk tak a siam hi tih makmawh a ni a. Nursery hi a hman dan leh mamawh dan a zirin chi hrang hrang a awm thei ang. Tunah erawh chuan thlai kui tiahna tur awlsam ber pakhat kan sawi dawn a ni. 

Nursery hi chi hnih hlawm lian deuhin sawi ta ila, chungte chu:

1. Sunken Bed Nursery: Hei hi a hnuai a lem ang khuan Nursery tur chin kha laih khuar a ni thin a, chu mi laih khuar chhungah chuan thlai an kui tiak thin a. Phunsawn hma chuan Nursery ah tui te pein uluk tak a enkawl thin a ni. Sunken Bed hi tui tlemna hmun ah hman thin a nia, tui luangral mai tur ven nan a khuar a siam thin a ni. Arid region velah an hmang nasa bik hle.

Nursery a lai laih khuar a thlai chin / Sunken Bed (Source: Google image)


2. Raised Bed Nursery:  A hma kan sawi let ling chiah khan thlai kui tiahna tur chu laih pawn tur a ni thung a, a pawng laiah thlai chin thin a ni thung. Hei hi ruah tui tlak tamna hmunah hman thin a ni a. Ruah tui tla lei a a tlin a thlai tiak te'n tui an hak loh nan a siam a ni ber thin. Mizoram pawh ruahtui tla kan dawn nasat avangin Raised Bed bik hi tunah pawh kan sawi tur a ni ang. 

Raised Bed Nursery ah chuan thlai kui tiahna tur lei chhun pawn tur a ni thung
A tlangpui a lakin thlai uluk ngai chi pangpar leh thlai "tender" deuh chu nursery a kui tiah ni vek thei sela, thlai a hrisel bik bakah enkawl a nuam leh zual thin. Nursery tha nei thei tur chuan a hnuai a mi hi uluk tak zawm theih nise.

1. Nursery siamna hmun tur chu lei tha hmun ni thei se, lei ban lutuk emaw, lei thur lutuk emaw lei thawl lutuk hmun ah siam lo hram hram tur a ni. Nursery siamna tur chuan Ni/eng hmu tam thei se, dai hlim emaw ni thlai tiakin an hmuh theih lohna hmun chu thlan tur a ni lova, thlai tiakin ni a hmuh that lo chuan a than a that theih bakah natna leh rannungin an tichhe sam bik a ni.

2. Nursery tur chu tui a tlin mai loh nan a lem a kan hmuh ang khian chhun pawn deuh a uluk taka a chung tih zawl tur a ni. Thlai kan kui tiah tam dan tur a zirin a sei zawng leh leh a len zawng pawh mahni remchan ang a siam mai tur a ni. A tlangpuiin nursery a thlai tiakte hnimin a tih buai lohna turin hnim pawh fai a ngai thin dawn a, chu mi dal lo tur chuan nursery leh lam leh lamah a lem ang khian kalna tur zuah awl tur a ni a. Hnim pawh fai a ngaih hunah pawh a sir lam ve ve atang a pawh fai mai tur a ni. Chutiang hisap chuan nursery vang zawng hi Feet 3 ai a sei lo nise, a dung lam erawh chu mahni rem chan ang a siam ni mai se a awlsam phian.

Nursery vang zawng chu lah lam leh lam atang a ban phak nise hmin pawh leh enkawl a awlsam hle.
3. Nursery siamna tur chu lei tha hmun ni se, lei a that vak loh chuan uluk takin let phut vek ila, chumi ah chuan bawngek lei tha tam tham tak dah nise. Chumi hnuah chuan bawngek leitha chu lei nen uluk takin leh pawlh leh vek ila. Uluk takin phut dap a siam tur a ni a, lei tlanglian deuh leh hraw deuh chu vuak dip vek tur a ni. Kan thlai kui tiah tur chu a chi a tet phei chuan a lei chu a phut that leh zual a ngai thin. Lei hi thlai chaw lakna pui ber a nih avangin lei athat leh thlai tiak atha a ni mai. Mahse chemical fertilizer theh tur tihna a ni lova, bawngek leitha a tawk viau.

4. Sawi tawh angin Nursery chu phut tha tak leh bawngek leitha te nen a kan chawhpawlh vek hnuah chuan thlai chi alo kui theih tawh a. Kan kui tur thlai chi chu a theh a theh emaw, line thlap a kui tiah tawh mai tur a ni. A theh a theh hi Broadcasting kan ti thin a, a line thlap a thlai chi tuh hi Line Planting kan ti thung. Broadcasting hi a awlsam hle laiin thlai chi a hek a, thlai tiak enkawl a harsat bik bakah a tiak a tam lutuk phei chuan paih thawl (Thinning) a ngai thin. Line Planting erawh harsa deuh mahse thlai tiak enkawl a nuam a, phun sawn hunah pawh a awlsawm bik hle a ni.

5. Nursery a thlai tiak hlim te hian an mamawh tur chawtha an pai sa vek avangin Chemical fertilizer pek an ngai lo tlangpui thin. Thlai tiak reng reng hian endosperm-ah ( a duh tan chhiar zau nise) thlai tiakin a mamawh tur chaw tha an paisa vek a ni. Mahse thlai tiak a lo len a, zung a rawn chhuah hian lei a chawtha an mamawh ve than a, chu mi an mamawh tur atan chuan a nia bawngek leitha tam tak dah tel nise kan han tih. Chemical fertilizer kan hmang dawn a nih erawh chuan urea Kg chave emaw DAP Kg chanve leh MoP Kg Chanve vel chauh hman tur a ni. Chemical fertilizer a tam lutuk chuan thlai chu rang takin a thang vak a, an no em em a; rannung leh natna in awlsam takin a ei chhe bik mai thin a, chuvang chuan fimkhur hle tur a ni.

6. Thenkhat chuan nursery a thlai an kui velah, a tiah hmain buh pawl emaw sai-ip ten nursery chu an khuh mai hi thin a, hei hi chin dan tha tak a ni a. Buh pawl a nursery khuh hian hnawng a vawn rei bik avangin tui pek a ti ngai tlem a, chumai bakah hnim chi tiak tur a veng a thil tha tak a ni - hei hi Agriculture ah chuan Mulching kan ti a, zawm chhang tlak tak thil a ni nghe nghe. A hnuai a lem ang hian - 

Nursery chungah chuan a lem ang hian thlai chi kui hnuah buh pawlin an khuh thin

Thlai tiak chu buhpawl karah a lo chawr a, tui pek ngai te a tih tlem bakah hnim to tur a veng thin a ni
7. Nursery a thlai tiak te hi rannung leh natna in an ei chhiat loh nan a khat tawkin rannung thahna hlo leh natna venna damdawi tein kah thin tur a ni. Thlai tiak hlim te hi an no avangin natna an do zo lo fo thin a, a tlangpuiin Damping Off te, Phytopthora root rot te leh natna dang dangin an ei chhiat thin avangin damdawi - Insecticides leh Pesticide te kah ve thin tur a ni a, hetiang damdawi kan hmang dawn a nih reng reng chuan mahni thu a ti mai lovin Agriculture lama mithiam te rawn in kan damdawi hman tur te pawh Agriculture Deparment ah emaw Horticulture Department ah mithiam te rawn pahin lam thin tur a ni.

8. Nursery ah chuan hnim reng reng to tir loh tur a ni. Thlai aiin hnim hi an thang chak zawk a, thlai tan a kan pek chaw tha leh tui te hi hnim hian thlaiin a tangkai pui hman lek lohin an eizawh khalh duak duak thin avangin Competition a siam vat a, chuvang chuan hnim reng reng chu a rang lam a pawh fai zung zung thin tur.

9. Nursery chu tui pek reng a ngai thin a. Nikhatah hneh taka tui vawikhat nitin pek tur a ni a, chu pawh chu zing lamah nilovin tlai lamah pe ila thlaiin an hlawk pui zawk thin tih hriat reng tur. Zinglam a tui pek chu chhun nisa ah ni in a em ro leh zung zung thin. Chuvang chuan tlailamah pek hi a fin thlak hle. Uchuak taka tui pek hi thlaiin a thatpui aiin a haw zawk a. Nursery a tui a tlin theih phei chuan tui hakin thlai tiak te an thi thuai thin. Chuvangin tih lo tur a ni, lei hnawng tawk chauh a pek thin tur a ni.  

10. Nursery a thlai chu thla khat hnu velah phun sawn a lo hun thin a, phun sawn dawn ah a kungah pawh dawk reng reng loh tur. Hetia kan tih hian Root Hair (Google ah chhiar zau nise) kan ti chhia a, thlai tiak a lo vuai a, a thi duh em em a ni. Chuvang chuan pawt dawk lovin a zung chu lei tlem nen lawk thin tur a ni a, thlai tiak chu a kungah nilovin a hnahah vawn tur a ni. A kung chu tih chhiat palh a hlauhawm a, a hnah chu lo chhe mahse a tharin a thlak leh mai thin. Tin, phun sawn hma minute 15 velah nursery chu tuiin leih hnawng ila phun sawn a ti awlsam bik hle a ni. Phun sawn a nih velah thlai te chu tui pek bawk thin tur a ni e.

Ti chinah hian duh tawk phawt mai ila, hriat chin loh leh request duh dang kan nei a nih chuan min rawn inbox leh mai ula a tha phian ang. Chuan a hnuai a thlalak hi sap hoin Raised bed nursery an siam thin dan a ni a, a changkang in thlai enkawl a nuam hle a. Hei ai a inseng tlem zawkin Bamboo (Mau) hmangin a siam ve theih a, tunah hian ka siam mek a, nakinah Blog update leh hunah ka la rawn ziak a nge a tih dan. Mangtha vek phawt ule :D

Sap hoin Raised bed nursery an siam dan (Source: Google Image)

No comments:

Post a Comment