Tuesday 24 May 2016

FU CHIN DAN

Fu hi thlai pawimawh tak zing a mi a ni a. Khawvel a Chini kan ei 78.2% zet mai hi fu anga kan hmuh a ni. India ram a thlai chin nan a ram kan hman 3.36% ngawt mai hi fu hian a awh a ni. India ram a fu chin nasat zualna ram te chu – Uttar Pradesh, Tamil Nadu, Kerala, Karnataka, Andhra Pradesh, Maharashtra leh Gujarat te hi an ni.

Source: Google Image Search

Lei Mamawh dan: Fu hian lei tak tha leh lei ban lam deuh a mamawh a, lei thawl deuh a chin dawn chuan tui a mamawh hnem bik a ni. Lei al lutuk lo leh thur lutuk lo a mamawh a. Fu chinna hmun chu tui tling thei a siam tur a ni lova, tui sah kangna tha tak siam zawk tur a ni. 

Boruak Mamawh Dan: A tlangpuiin fu hian boruak lum leh hnawng lam a mamawh a. Khawlum lam 21 – 25 C vel ah a kung a thang duang viau a, 35˚C thleng a lumah a tha duh viau a, ni kang hmunah chin tur a ni a, ni eng tha tak a dawn a pawimawh hle. Khua a vawh a 10˚C vel a nih chuan a thang tha thei lova, vurin a hmeh phei chuan a thi awl hle a ni. Ruah a mamawh hnem a, khua a ro lutuk emaw a vawh lutuk chuan fu kung a thang tha thei ngai lo. Fu seng dawnah erawh chuan khua a ro emaw tlem a vawt deuh a mamawh thung. Seng dawn a ruah tui a tam chuan fu tui a thlum tak thei lo a ni.  

Crop Rotation: Fu hi a mah mal a a hmun ngai a kum tin chin hian a thar a hlawk thei lova, chuvang chuan a kum kar thlak in emaw kum 2/3 kar thlakin emaw thlai dang nen a chin thlak thin tur a ni a, a tlang puiin be lam chi thlai nen a chin kar thlak thin hi a tha hle a ni.   Hetiang a tih hian fu thar a hlawk bakah lei a siam tha in leitha pek ngai tam tak pawh a tih tlem phah thin a, sum chang thlai tha a nih bawk avangin a hlawk deuh zawk pawhin a ngai a ni.

Fu Chinna Hmun Siam Dan:  Fu chinna hmun tur chu thuk tak a vawi 2/3 vel leh chhuah vek theih hi a tha hle a, chu mi hnuah lei tlang lian lutuk chu vuak dip leh thin tur a ni. Lei leh zawhah bawngek lei tha tam tawk tak nen a lei chu leh pawlh leh vek hian lei a tit ha in fu thar a ti hlawk thei hle.

Fu chin hun hi India ram hrang hrangah a in ang lo a, a tlangpuiin nipui tan tirh lamah an ching thin a ni.

Fu Chi Tha: Fu chi kan chin tur chu tha tak, rannung emaw natna in a ei chhiat tawh chu a chi a tan hman tur a ni lova. A tlangpuiin fu ler lam, a mit tamna lai hi a chi a tan chuan hman a tha viau. Fu chi chu a tawih mai lohnan leh natna in a ei chhiat lohnan 0.2% Carbendazim in darkar chanve vel chiah hmasak phawt tur a ni. Chlorpyriphos a chiah tel hian rannung ei chhe thei tu lakah a veng tel thin bawk. Tlumpi emaw a zung ei chhe thei rannung tamna hmunah chuan Chlorpyriphos hi hman tel ngei ngei a tha hle. A tlangpuiin fu hmun tin hnih leh a chanve hmunah chuan fu chi 35000 – 40000 thleng kan mamawh thin a, a inkar hlat zawngah pawh 60 – 90 cm vel hi a tawk viau a ngaih a ni. 

Tui Pek Dan: Fu hlawk tak a thar tur chuan a than chhoh hun chhung zawng hniang hnar takin tui kan pek a ngai a. Chuvang chuan ruah tui tamna hmunah chin hi a fin thlak hle. A tlangpuiin a naupan hun chhung chuan ni 3 – 4 inkar danah tui pek thin tur a ni a, a puitlin deuh hnuah erawhy chuan ni 10 – 12 inkar danah te tui pek thin tur a ni. 
 
Hlo Thlawh Dan: Fu huan a hnim lutuk chuan fu thar a hlawk thei ngai lova, chuvang chuan hlo thlawh hi tih makmawh a ni. Fu chin atang a kar 3 hnuah hlo thlawh tur a ni a, thla 3 an tlin hnuah thlawh leh bawk tur a ni, Hlotur hman mai pawh hi a rem chang hle a, Atrazine @ 2 Kg a.i./ha emaw 2,4-D @ 1 Kg a.i./ha hman pawh a tha hle. 

Propping: Fu chu thli chhem emaw vang a a tluk nuaih loh nan a hnah leh hnah belh bawm a tawn thin tur a ni a, a hnah upa lam, tlem a fei deuh hman thin tur a ni. Hetiang a tih hian a thar hlawk duh zawk a ni.

Vaipa in a hnah suih belhbawm a propping a ti lai
Propping tih zawh tawh hnu

Lei Tha Pek Dan: Fu hian leitha a mamawh hnem hle a, 205 kg N, 60 Kg P, 275 Kg K, 40 Kg S leh 30 Kg ZnSO4 te fu hmun tin hnih leh a chanve ah pek tel tur a ni. Nitrogen bik hi vawi thum pekah then sawm tur a ni a, a hmasa ber chu a chi kan chin hunlai a pek tur a ni a, a dang hmun hnih chu ni 45 kar dan v eve ah pek leh tur a ni. Nitrogen tih loh fertilizer dang erawh chu lei leh laiin lei nen leh pawlh mai tur a ni a, Bawngek leitha tam tham tak pek tel bawk tur a ni. 

A Seng Hun: Fu hnah a lo ro a, a tlak tan hunlai vel hi a seng hun tlanglawn ber chu a ni a, a kung chu chem hriam takin han zai kaki la, a seng hun dikah chuan a lo tle sar mai thin a, tui a tam deuh erawh chuan a la hun lo deuh tihna a ni thei thung. A seng hun dik a seng hian fu tui t thlum bik in a thar pawh a hlawk zawk a. Chem hram tak a seng nan a hman tur a ni a, lei seh chin atang a 5cm vel a tan chhum zelin kan sengsa chu rei tak dah lovin her vat thin tur a ni. Seng tawh hnu dah rei hian a tui a tlem phah thei. Fu chu thla 11 – 12 vel a upa a nih a seng chuan 37.3 – 46 tonnes/Ha vel a tam a thar theih a ni. 

Fu Natna: Fu hian eichhe theitu natna tam tak a nei ve a, chung zingah chuan Red rot kan tih mai hi a nasa ber a ni awm e. He natna thlen tu hming chu Colletotrichum falcatum a ni a, hmuar natna kan tih ang chi pakhat hi a ni. Fu hnahah an in thlahpung in an bawm ber pawh a ni thin. He tiang natna ni a ei fu chu a chi atan hman chi a ni ngai lova. He natna in a kung a ei tawh chuan chhiatna a thlen tam thei hle a, a kung pum pui chu a ei chhia in a a ro vek thei hial a. A chang vel chu a sen lam rawng deuh lo kaiin, a tak chu a lo tawih chho tawh mai thin a ni. He natna in fu a eina hmunah chuan hmuar thahna chi damdawi Mancozeb (0.2%) emaw Propineb (0.25%) emaw a fu chu ni 10 inkar dan ah vawi thum vel kah thin tur a ni. Tin, fu chi kan chin tur pawh he natna dan nan hian Carbendazim (0.2%) a lo chiah lok zel mai thin tur a ni.    

Red rot natna fu kung a a lan chhuah dan
Red rot natna a hnah a a lan chhuah dan ve thung

No comments:

Post a Comment