Sunday 4 October 2015

SAWHTHING EICHHETU RANNUNG LEH A NATNA LAKA VEN LEH ENKAWL DAN

Sawhthing (Zingiber officinale Rosc., Family: Zingiberaceae)

Sawhthing
File photo: netherbs.com
Sawhthing hi sumchang thlai chin pawimawh tak pakhat a ni a. Kan ramah pawh kan ching nasa hle a, kan chin tam hu ang chuan kan thar hlawk lo hle thung. Kan thar hlawkloh chhan hrang hrang awm mah se, a eichhetu rannung leh natna vang hi a ni tlangpui thin. Chung eichhetu rannung leh natna laka ven leh enkawl dan chu tawite-in i lo tarlang dawn teh ang.

Sawhthing eichhetu rannungte
1.Sawhthing kuangnget (Shoot borer)
              Hei hi Sawhthing eichhetu rannung hluar ber a ni. A note pangang chuan a kuang a hreuh a, a chhunglam a eichhiat avangin a hnah a lo eng a, a lo ro thin. A kuang pawh a lo eng a, chuta tang chuan a phuai (frass) a lo chhuak bawk thin. He rannung hi September leh October thla hian a hluar duh bik.

Enkawl dan: Malathion @ 0.1% (1 ml/liter water) in July atanga tanin Oct thla thleng ni 21 dan zela kapin a venghim thawkhat. A nih loh vek pawhin Sept leh Oct thlaah Malathion @ 0.1% (1 ml/liter water) in vawi khat ve ve kah tur.

2.Sawhthing eichhetu rannung dangte (Rhizome flies, white grubs, leaf rollers, scales, etc.)
                    Heng hi a zung, hnah leh a kuang eichhetu rannung dangte a ni a, thlai a tichhe lutuk hran lo. A tul a nih chuan a hnuaia mi ang hian Sawhthing a ven/enkawl theih.
Enkawl dan:  Nimbicide @ 0.2-0.5% (2-5 ml/liter water) emaw Malathion @ 0.1% (1 ml/liter water) in thla tin kah tur. A nih loh pawhin Methyl parathion @ 0.05% in July thla atangin vawi 2-3 kah tur.

Sawhthing natna-te
1.Sawhthing tam (Soft rot)
                Mizoten Sawhthing tam kan tih mai thin hi fungi chi khat Pythium spp. vanga lo awm a ni ber. He fungi hi fur ruahtui tlak tirhah a lo insiam pung tan a, ram lum leh hnawng, tui tlin theihna hmunah Sawhthing a tam duh bik. A natna hrik hi Sawhthing kuang bulthut lei hrulah a rawn kai chho a, chuta tang chuan a chunglam leh hnuai lamah a taidarh a. A kuang bulthut chu tui durh ang hian a lo awm a, a hnu-ah a lo tawih a, pawh phawia han hnim chuan a rimchhe hle. A bul tawih avanga rimchhia chuan rannung a hip a, rannung a lo awm ve thin avangin rannung vanga tam ta emaw tih a awl hle. A hnah chu a tlang leh hmawrah a rawn eng a, a hnu-ah a rawn eng vek a, a kuang pawh a lo eng a, a vuai a, a tlusawp ta thin. A tam nasatna hmunah chuan a mual mual te hian a tlusawp a, a ro vek thin.
Sawhthing tam, a bul tawih
Enkawl dan: A tam a taidarh zel loh nan Mancozeb @ 0.3% (3 g/liter water) emaw Copper Oxychloride @ 0.2% (2 g/liter water) in hneh taka a lei kah hnawn (drench) tur. Tin, rannung ven nan Malathion @ 0.1% (1 ml/liter water) emaw Nimbicide @ 2-5 ml/liter water hmanga kah tel bawk tur a ni.

2.Sawhthing hnah rau (Bacterial natna)
                    He natna hi bacteria vanga lo awm a ni a, Sawhthing tam (Soft rot) kan tih nen pawh hian a natna lanchhuah danah a inang hle. Soft rot ang tho khan Sawthing hnah leh kuang chu a lo eng anga, a lo vuai bawk ang. A kuang chu han hmer/sawr ila thil tui var (bacterial ooze) hi a lo chhuak anga, chu chuan bacteria vanga lo awm a ni tih a entir.
Sawhthing hnah rau (Bacterial natna)
File photo:plantvillage.com
Enkawl dan: A natna eichhiatte thenfai hnu-ah Copper Oxychloride @ 0.2% (2 g/liter water) hmangin hneh taka a lei kah hnawn (drench) tur.

Sawhthing ching hlawhtling tura tihmakmawhte

1.A chi hrisel, natna leh rannung laka him ngei hmang thin ang che.

2.Hmun dam lutuk leh ruahtui tlin theihna hmunah Sawhthing ching ngai suh. I lo ching a nih pawhin tui a tlin reng loh nan tuihawk luankawr siam thin ang che.

3.Sawhthing chi chu i lin hma-in tuisa, 510C a sa-ah 10 minutes or 47 0C a sa-ah 30 minutes chiah thin ang che. Hei hian a chi a natna hrik leh rannung awm a tihlum a ni.

4.Sawhthing tam duhna hmuna i ching a nih chuan i lin hmain tuisaa i chiah hnu-ah Mancozeb @ 0.2-0.3% (2-3 g/liter water) / Carbendazim @ 0.2-0.3% (2-3 g/liter water) leh Copper Oxychloride @ 0.2-0.3% (2-3 g/liter water) / Streptocycline (2 g/10 liters water) chawhpawlhin darkar chanve (30 minutes) chiah zet a, chumi hnu-ah daihlima dah hul tur.

5.Sawhthing natna leh eichhetu rannung a lo awm chuan, a tul dan azirin a hnuaia mi ang hian enkawl thin ang che.

i) Sawhthing tam duhna hmun/a tam a nih chuan bioagent T. harzianum @2.5kg+50kg FYM (Bawngek leitha) chawhpawlh chu a lei-ah theh thin ang che [hei hi1ha (tin 2.5) atan a tawk]. Mancozeb @ 0.3% (3 g/liter water) emaw Copper Oxychloride @ 0.2-0.3% (2-3 g/liter water) in Sawhthing hmun chu ni 15 dan zelah hneh takin fur chhung zawng kap hnawng (soil drench) thin ang che.

ii) Sawhthing eichhetu rannung a lo awm chuan, Malathion @ 0.1% (1 ml/liter water) emaw Nimbicide @ 0.2-0.5% (2-5 ml/liter water) hmangin kap thin ang che.

iii)Sawhthing natna dang a lo awm chuan Mancozeb @ 0.2% (2 g/liter water) emaw Carbendazim @ 0.2% (2 g/liter water) in kap thin ang che.

6.Sawhthing i chinna ngaiah Sawhthing bawk ching thin suh, thlai dang a kar lakah ching ve thin rawh.

5 comments:

  1. Ziak that loh em khi.. Ka ziak kim lo angreng viau a, lo update ve la..

    ReplyDelete
    Replies
    1. Sawhthing tam enkawl dan hi atak ngei a enchhin ani em, a hlawhtling em? Kan khua hian kan tangkaipui dawn lutuk tlat.

      Delete
  2. Ziak tha hle mai, sawhthing hian kan ram a ngeih viau a, mahse kan enkawl thiam tawk lo deuh thin. I thu ziak hi mi tam tak in kan chhawr ngei ang.. Hmun dangah share i phal chuan ka duh hle mai.

    ReplyDelete